Vô số nghiên cứu trong quá khứ, bao gồm cả nghiên cứu của Đại học Tây Bắc Evanston và Trung tâm Y Tế Tây Bắc Evanston, đã chỉ ra sự khác biệt giữa hai giới khi bắt đầu học một ngôn ngữ mới.

Thế truyền lại ngôn ngữ thì sao? Giới tính đóng vai trò thế nào trong việc dạy trẻ em học nói? "Tiếng mẹ đẻ" thường được định nghĩa là ngôn ngữ đầu tiên chúng ta nói, và hầu hết trẻ em tiếp thu ngôn ngữ từ mẹ mình, nhưng suy nghĩ đó đang dần trở nên lạc hậu.

Một nhóm các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Nhân chủng học đương đại của Đại học Fudan do Menghan Zhang dẫn đầu đã phát hiện cả bố và mẹ đều ảnh hưởng tới quá trình tiếp thu của trẻ nhỏ, và ảnh hưởng lên những lĩnh vực ngôn ngữ khác nhau.

Người ta từng cho rằng con trẻ chỉ tiếp nhận ngôn ngữ từ mẹ - nhưng điều này hoàn toàn không đúng.

Năm 1997, các nhà nghiên cứu cũng từng đưa ra một lý thuyết trái ngược với khái niệm "tiếng mẹ đẻ'', đề ra một giả thiết rằng trẻ em cũng học ngôn ngữ từ cha chúng.

Trái ngược với "Giả thuyết tiếng mẹ đẻ", "Giả thuyết tiếng bố đẻ" cho rằng con người có khuynh hướng tiếp thu ngôn ngữ của bố chứ không phải mẹ.

Estella Poloni và các nhà nghiên cứu khác tại Đại học Geneva đã tiến hành một nghiên cứu dựa trên Giả thuyết tiếng bố đẻ để xem xét mối tương quan giữa đa dạng ngôn ngữ và gene di truyền từ cả bố và mẹ.

Người đứng đầu nghiên cứu, Estella Poloni xác nhận rằng đa dạng ngôn ngữ có tương quan với nhiễm sắc thể Y từ người bố và không hề tương ứng với DNA ty thể chỉ có ở người mẹ.

Ty thể mẹ di truyền cho trẻ có thể giải thích lí do tại sao trẻ cố gắng bắt chước âm thanh của mẹ, chứ không phải từ vựng mẹ chúng sử dụng. Ảnh: warapong chodokmai/Shutterstock

Tuy nhiên, thuật ngữ 'tiếng mẹ đẻ' không hoàn toàn sai, vì những người mẹ có ảnh hưởng lớn tới cách trẻ em tiếp nhận ngôn ngữ như thế nào.

Trước tiểu thành niên, trẻ em thường ở cùng mẹ hơn là ở cùng bố, thực tế, chúng đã bắt đầu học 'tiếng mẹ đẻ' trước cả khi được sinh ra.

Lúc này, trẻ em đã có thể phân biệt được 'tiếng mẹ đẻ' và ngoại ngữ, và có thể nhận biết tới 800 từ.

Không phải ngẫu nhiên mà trẻ em song ngữ có thể nhanh chóng nhận ra âm thanh của hai ngôn ngữ khác nhau.

Về cơ bản, người mẹ không chỉ truyền đạt lời nói, mẹ cũng truyền đạt cả truyền thống, hành vi, trách nhiệm và tất cả mọi thứ cấu tạo nên một nền văn hóa.

Về bản chất, người mẹ không chỉ truyền lại ngôn ngữ cho con, mà còn truyền lại cả nền văn hóa.

Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Zhang cho hay nhiễm sắc thể Y của bố có thể là lý do tại sao trẻ em có xu hướng học từ vựng từ cha mình. Ảnh: Picsea / Unsplash

Để trả lời câu hỏi hóc búa: "Ngôn ngữ được truyền lại do bố hay mẹ?", đội ngũ nghiên cứu của tiến sĩ Zhang đã thực hiện một nghiên cứu ngôn ngữ di truyền trong 34 quần thể Ấn-Âu, tập trung vào liên kết giữa từ vựng và nhiễm sắc thể Y của bố, cũng như mối quan hệ giữa âm thanh và DNA ty thể từ mẹ.

Khác với những nghiên cứu trước, lần này các nhà nghiên cứu đã phân loại ngôn ngữ dựa trên hệ thống từ vựng (từ ngữ) và ngữ âm (âm thanh) riêng biệt.

Kết quả nghiên cứu cho thấy chúng ta bắt chước phát âm của mẹ mình, nhưng đã học được vốn từ vựng từ bố - một phát hiện hoàn toàn trái ngược với những tư tưởng về tiếp nhận ngôn ngữ từ xưa tới nay.

Những nhà nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng có một mối liên hệ chặt chẽ giữa gen của cha và đặc điểm từ vựng; tương tự, có bằng chứng chứng minh gen từ mẹ liên quan tới đặc tính ngữ âm.

Bằng cách hợp nhất hai Giả thuyết về 'tiếng mẹ đẻ' và 'tiếng bố đẻ', các nhà nghiên cứu đã bác bỏ được cả 2 giả thuyết này.

Hà Dung (Theo Bussiness Insider)

Có thể học ngoại ngữ trong giấc ngủ sâu

Chúng ta có thể trau dồi từ vựng ngoại ngữ trong giấc ngủ sâu; từ vựng học được trong giấc ngủ có thể được bộ não vô thức ghi nhận khi ta thức dậy.

Trẻ em ngày nay được tiếp xúc với Internet từ rất sớm qua các thiết bị như iPad, máy tính, điện thoại thông minh. Kết quả điều tra hộ gia đình của dự án “Ngăn chặn hành vi gây tổn hại” tại Việt Nam do ECPAT, INTERPOL và Văn phòng nghiên cứu của UNICEF - Innocenti phối hợp triển khai cho thấy, 89% trẻ em từ 12-17 tuổi, cả nam lẫn nữ, có sử dụng Internet. Trong đó, 87% sử dụng Internet hàng ngày nhưng chỉ có 36% số trẻ cho biết đã nhận được thông tin về cách đảm bảo an toàn thông tin.

Bộ GD&ĐT quy định, Tin học và Ngoại ngữ là 2 môn bắt buộc cho học sinh tiểu học từ lớp 3. Các phòng học có thiết bị nghe nhìn, kết nối Internet và đảm bảo an toàn trong hoạt động dạy học. Tuy nhiên, thay vì học tập và tìm hiểu theo sự chỉ dẫn của thầy cô, không ít học sinh lại lướt Facebook, Tiktok, xem YouTube, thậm chí chơi game trong giờ. Điều này gây ra rủi ro, khi môn học có mục đích hướng dẫn trẻ sử dụng Internet đúng cách, lại trở thành môi trường giúp trẻ có thể tiếp cận với luồng thông tin độc hại. Thầy cô giáo cũng gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý, kiểm soát thời gian, mục đích sử dụng Internet của các em tại trường.

Trao đổi với VietNamNet bên lề hội nghị ngày 9/3, ông Nguyễn Cảnh Lâm, Phó Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT Yên Bái chia sẻ, không chỉ sử dụng Internet trong trường học, nhiều học sinh ngay từ bậc tiểu học, đã được bố mẹ cho dùng thiết bị công nghệ kết nối Internet phục vụ học tập, giải trí. Nhận thức được nguy cơ mất an toàn thông tin, ngành GD&ĐT Yên Bái thường xuyên khuyến nghị, tổ chức tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của các thầy cô và học sinh trong việc tự đảm bảo an toàn khi tham gia môi trường mạng. 

Sở GD&ĐT Yên Bái còn đưa vào chỉ tiêu kế hoạch hàng năm yêu cầu các trường phải trang bị kiến thức, kỹ năng về an toàn thông tin mạng cho học sinh, lồng ghép vào hoạt động ngoại khóa. Dẫu vậy, việc tạo dựng môi trường Internet an toàn trong trường học vẫn là thách thức lớn với những người làm giáo dục tỉnh Yên Bái. 

Hướng tới mục tiêu đưa Nghĩa Lộ trở thành mô hình điểm cấp huyện đầu tiên, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin Trần Đăng Khoa cho hay, ngay trong tuần tới, Cục cùng Công ty An ninh mạng thông minh - SCS, Sở TT&TT Yên Bái và UBND thị xã Nghĩa Lộ sẽ triển khai Internet an toàn tới 100% trường học trên địa bàn. Như vậy, sắp tới toàn bộ 36 trường học với gần 700 cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và khoảng 14.000 học sinh sẽ được bảo vệ an toàn khi tham gia không gian mạng.

Ông Trần Đăng Khoa thông tin thêm, sau 3 đến 6 tháng triển khai chương trình Internet an toàn trong trường học, Cục An toàn thông tin sẽ cùng các đơn vị liên quan đánh giá, rút ra mô hình, bài học kinh nghiệm và xây dựng tài liệu để Sở TT&TT tham mưu cho UBND tỉnh Yên Bái nhân rộng trên toàn tỉnh. Đồng thời, Cục An toàn thông tin cũng đề xuất việc nhân rộng mô hình trên toàn quốc.

Bộ giải pháp an toàn Internet trong trường học SafeGate School, một phần quan trọng trong chương trình, đã được đại diện Công ty SCS trao tặng cho các trường tại thị xã Nghĩa Lộ. Áp dụng mô hình điện toán đám mây, bộ giải pháp cho phép các trường dễ dàng triển khai. việc sử dụng cũng tương đối đơn giản thông qua ứng dụng SafeGate School cài đặt trên điện thoại di động.

SafeGate School cung cấp báo cáo, cảnh báo an ninh, tình hình sử dụng Internet một cách tự động. Giải pháp có thể bảo vệ các thiết bị trong trường khỏi những địa chỉ lừa đảo, mã độc; cảnh báo các virus tấn công, mã hóa dữ liệu; chặn lọc nội dung không phù hợp lứa tuổi học sinh; cung cấp khả năng giới hạn các ứng dụng được phép/không được phép sử dụng trong nhà trường.

Nhấn mạnh việc Cục An toàn thông tin, Sở TT&TT Yên Bái cùng doanh nghiệp hỗ trợ để tạo dựng môi trường Internet an toàn trong trường học là rất cần thiết, Phó Chánh Văn phòng Sở GD&ĐT Yên Bái Nguyễn Cảnh Lâm bày tỏ mong muốn hoạt động này không chỉ được triển khai tại thị xã Nghĩa Lộ mà còn được nhân rộng ra các trường học trên toàn tỉnh.

Cuộc thi online “Học sinh với An toàn thông tin 2023” sẽ thu hút khoảng 1 triệu thí sinh